Święty Jan Bosko - kim był? Kogo jest patronem? Życiorys

Święty Jan Bosko – ojciec i nauczyciel młodzieży

W historii Kościoła niewielu świętych odcisnęło tak wyraźne piętno w dziedzinie wychowania młodego pokolenia jak Jan Bosko. Ten włoski kapłan, nazywany „ojcem sierot” i „apostołem Turynu”, poświęcił życie, by wyrywać młodzież z sideł ubóstwa i moralnego zaniedbania. Jego charyzmatyczna postawa, innowacyjne metody pedagogiczne oraz głęboka duchowość do dziś inspirują rodziców, wychowawców i duszpasterzy.

Życiorys: Od wiejskiego chłopca do świętego wychowawcy

Urodzony 16 sierpnia 1815 roku w Becchi (obecnie Castelnuovo Don Bosco) w Piemoncie, Jan już jako dziecko doświadczył trudów życia. Gdy miał zaledwie dwa lata, zmarł jego ojciec, Franciszek. Matka, Małgorzata Occhiena, samotnie wychowywała trójkę dzieci, utrzymując rodzinę z pracy na roli. To właśnie ona zaszczepiła w małym Janie głęboką wiarę i wrażliwość na ludzką biedę. Już jako kilkuletni chłopiec organizował dla rówieśników zabawy połączone z modlitwą, zapowiadając przyszłe talenty organizacyjne.

Jego droga do kapłaństwa była wyboista – ze względu na ubóstwo musiał imać się dorywczych prac, by sfinansować edukację. Święcenia kapłańskie przyjął w 1841 roku, a już kilka miesięcy później rozpoczął rewolucyjną działalność. W Turynie, gdzie pracował, zauważył tłumy zaniedbanych chłopców żyjących na ulicach. To dla nich stworzył Oratorium – miejsce łączące modlitwę, naukę zawodu i zdrową rozrywkę. Pierwsze oratorium mieściło się w kaplicy św. Franciszka z Asyżu, a jego symbolem stała się dewiza: „Da mihi animas, cetera tolle” („Daj mi dusze, resztę zabierz”).

Patronat: Kto znajduje się pod opieką św. Jana Bosko?

Święty Jan Bosko jest przede wszystkim patronem młodzieży, szczególnie tej zagrożonej wykluczeniem społecznym. W ikonografii często przedstawia się go w otoczeniu uśmiechniętych chłopców – to nawiązanie do podopiecznych z turyńskich ulic. Jego wstawiennictwu polecają się także:

Święty Antoni Padewski - kim był? Kogo jest patronem? Życiorys

Może Cię również zainteresować

Święty Antoni Padewski - kim był? Kogo jest patronem? Życiorys

Wśród świętych franciszkańskich trudno znaleźć postać bardziej barwną niż Antoni z Padwy. Ten portug...

Czytaj artykuł

• Wychowawcy i pedagodzy katoliccy – ze względu na opracowany przez niego system prewencyjny
• Uczniowie oraz studenci – jako patron rozwoju intelektualnego
• Młodzi robotnicy i rzemieślnicy – ze względu na tworzenie warsztatów zawodowych
• Redaktorzy i wydawcy – ponieważ sam założył drukarnię i wydawał pisma

W Polsce szczególną czcią otaczają go mieszkańcy Oświęcimia (od 2013 r.) oraz Rumi (od 2019 r.), gdzie jest patronem miasta. Jego relikwie, w tym słynny relikwiarz z zachowaną prawą dłonią (o wymiarach 2,5 m długości i wadze ponad 500 kg), stanowią przedmiot pielgrzymek w Turynie. Warto dodać, że w wielu krajach Europy i Ameryki Południowej uznawany jest za opiekuna terminatorów i osób rozpoczynających pracę zawodową.

System prewencyjny: Rewolucja w pedagogice

Jan Bosko wypracował unikalną metodę wychowawczą, zwaną systemem prewencyjnym, która stała się fundamentem działalności salezjańskiej. W przeciwieństwie do ówczesnych metod opartych na rygorze, proponował:

1. Rozum – stały dialog z wychowankiem i analizę przyczyn trudnych zachowań
2. Religię – formację duchową opartą na sakramentach i codziennej Eucharystii
3. Miłość wychowawczą – budowanie relacji zamiast stosowania kar

„Wychowawca powinien być jak dobry ojciec, który uprzedza błędy, zamiast karać” – mawiał święty. W praktyce oznaczało to całkowity zakaz kar cielesnych, codzienne spotkania w tzw. „słówkach na dobranoc”, oraz rozwijanie pasji przez teatr, muzykę i sport. W jego domach kwitło rzemiosło – od krawiectwa po introligatorstwo, co dawało podopiecznym konkretne umiejętności zawodowe.

Święty Franciszek z Asyżu - kim był? Kogo jest patronem? Życiorys

Może Cię również zainteresować

Święty Franciszek z Asyżu - kim był? Kogo jest patronem? Życiorys

Święty Franciszek z Asyżu, zwany także Biedaczyną z Asyżu, to postać, która na trwałe wpisała się w ...

Czytaj artykuł

Ciekawostki: Nieznane oblicza świętego

Choć Jan Bosko kojarzy się głównie z pracą z chłopcami, warto poznać mniej znane fakty z jego życia:

• Wizjonerskie sny – od dzieciństwa doświadczał proroczych snów, które wpływały na jego decyzje. Jeden z nich, o „dwóch kolumnach” (Kościół i Eucharystia), stał się inspiracją dla watykańskiej bazyliki.
• Pionier mediów – stworzył pierwsze katolickie czasopismo dla młodzieży „Wspomożycielka Wiernych”, a także wydawał książki religijne w przystępnej cenie.
• Ojciec Rodziny Salezjańskiej – oprócz męskiego zgromadzenia salezjanów, współzałożył żeńskie Córki Maryi Wspomożycielki oraz Stowarzyszenie Salezjanów Współpracowników.
• Miłośnik sztuki – pisał sztuki teatralne dla młodzieży, organizował koncerty, a nawet projektował kościoły.

Jego relikwiarz w Turynie to niezwykłe dzieło sztuki – wykonany z aluminium i kryształu, zawiera naturalnej wielkości figurę świętego w liturgicznych szatach. Co ciekawe, przez całe życie zmagał się z problemami finansowymi, mówiąc: „Gdybym miał pieniądze, nie potrzebowałbym cudów” – a jednak doprowadził do budowy 58 placówek wychowawczych!

Modlitwa za wstawiennictwem św. Jana Bosko

Pełny tekst modlitwy używanej przez czcicieli świętego:

Święta Jadwiga Śląska - kim byłaa? Kogo jest patronką? Życiorys

Może Cię również zainteresować

Święta Jadwiga Śląska - kim byłaa? Kogo jest patronką? Życiorys

W historii Kościoła niewiele jest postaci tak uniwersalnych jak św. Jadwiga Śląska. Jej życie stało ...

Czytaj artykuł

„O święty Janie Bosko, ojcze i nauczycielu młodzieży,
który pracowałeś z niezłomną wiarą dla zbawienia dusz,
poświęcając się całkowicie dziełu miłosierdzia,
wyjednaj nam łaskę naśladowania twej gorliwości
w służbie Bogu i bliźnim.

Uproś nam u Boga czystość serca,
abyśmy w codziennym życiu
umieli dostrzegać Jego świętą wolę.
Wspieraj rodziców i wychowawców w ich trudzie,
a młodzieży otwieraj drogi do świętości.

Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

Maryjo Wspomożycielko Wiernych, módl się za nami.
Święty Janie Bosko, módl się za nami.”

Dziedzictwo świętego w XXI wieku

Dziś dzieło Jana Bosko kontynuuje ponad 14 tys. salezjanów w 132 krajach. Jego metody wychowawcze, oparte na szacunku i prewencji, są studiowane na uniwersytetach pedagogicznych. W Polsce działają liczne oratoria, szkoły oraz ośrodki dla młodzieży zagrożonej wykluczeniem. Sekret skuteczności świętego? Jak sam mówił: „Kluczem jest nie zmuszać, ale przekonywać; nie rozkazywać, ale proponować; nie płakać nad złem, ale budować dobro”.